W zbrojach i w cylindrach
NN, Bitwa pod Orszą 1514, Muzeum Narodowe w Warszawie Czy mają państwo na liście ulubionych obrazów taki, który chcielibyście mieć w domu i powiesić go na najważniejszej ścianie? Nie mam na myśli jakiegoś arcydzieła, jak na przykład „Zwiastowanie” Fra Angelico, „Słoneczniki” van Gogha czy „Szał uniesień” Podkowińskiego. Myślę o obrazie raczej mało znanym, rzadko […]
Szabla w czaszce
NN, św. Andrzej Bobola, olej na płótnie, Muzeum Dziedzictwa Kościelnego w Wilnie Są obrazy, które nie zachwycają kolorami, kompozycją i mistrzowskim wykonaniem. Są skromne, najczęściej w ciemnych, brązowych barwach, i sprawiają wrażenie, jakby potrzebowały solidnego mycia. Na pierwszy rzut oka widać, że ich twórcy otrzymali od opatrzności talent, ale niezbyt duży. Obrazy te wiszą w […]
Wąsy, perły, amaranty
Wilhelm August Stryowski, Szlachta polska w Gdańsku, ok. 1900, olej na płótnie, 99 x 84, Muzeum Narodowe w Gdańsku „Kontusz był suknią rozpowszechnioną na wschodzie jako ubiór honorowy najwyższych dostojników. Sułtanowie tureccy za czyny wojenne dawali chanom krymskim kontusze ponsowe ze złotymi guzami. Polacy w walkach zwycięskich zdobywali kontusze na starszyźnie tatarskiej i tureckiej […]
Kto wykończył smoki?
Paollo Uccello, Święty Jerzy walczący ze smokiem, ok. 1470, olej na płótnie, 55 x 74, Galeria Narodowa w Londynie Historia ta nie jest budująca. Stworzyło ją bestialstwo sprawców i bezradność ofiar, a wszystko zanurzone w antysmoczej propagandzie. Czerwona księga gatunków zagrożonych ukazała się po raz pierwszy w 1963 roku. Jej edycja zawierała spis niespełna […]
Muzyka zniknęła orkiestrę
Cyprian Nocoń, Arabeska, 2022, olej na płótnie, 100 x 100, własność prywatna Jak namalować muzykę? Można oczywiście pokazać instrumenty, grajków, całe kapele i orkiestry, ale czy muzykę można namalować? Czy osoba patrząca na obraz „usłyszy” ją? Najlepiej odwołajmy się do wiedzy i doświadczenia eksperta: Fryderyk Chopin, po wizycie w galerii obrazów w Dreźnie, napisał […]
Dłuższa noga konia
Rembrandt Harmenszoon van Rjin, Polski jeździec, ok. 1655 r., olej na płótnie, 116 x 134, Kolekcja Fricka, Nowy Jork Gdy obraz trafił do zbiorów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, nosił nazwę „Cosaque a cheval” czyli „Kozak na koniu”, potem „Jeździec polski”, „Żołnierz polski”, tylko „Jeździec”, i tylko „Żołnierz”. Król umieścił go w Pałacu Łazienkowskim, gdzie pozostał […]
Sutek
NN, Szkoła Fontainebleau, Gabrielle d’Estrées i księżna de Villars, ok. 1594, olej na płótnie, 96 x 125, Luwr Dwie młode, nagie kobiety siedzą w wannie, wyłożonej białym płótnem. Patrzą na nas z poważnymi twarzami, skupione, i chyba porozumiewawczo, jakby dzieliły z nami jakąś tajemnicę. Nie wiemy, kto namalował obraz, ale przedsięwzięcie było bardzo […]
Wtedy się zaczęło
Henryk Siemiradzki, Pogrzeb wielmożnego Rusa w Bułgarze, 1884, 380 x 540, Państwowe Muzeum Historyczne w Moskwie. Co widzimy: Prawie cały obraz wypełnia łódź z głową smoka, ustawiona na stosie drewna. Łódź nie jest tak wysmukła, jak drakary czy sneki normanów, ale głowa smoka nie pozostawia złudzeń. Mamy przed sobą łódź wikingów, jak dzisiaj […]
Kosz Piekarvaggia
Wojciech Piekarski, Martwa natura z owocami, 2015, olej na płótnie 65 x 54, własność prywatna Tematem obrazu jest wiklinowy koszyk z owocami i gałązką bluszczu, postawiony na stole, przykrytym białym, połyskującym obrusem. kosz Piekarskiego Kosz ustawiono w plamie światła, które pada z lewej strony. Ta strona koszyka i owoce w nim są w […]
Klejnoty świętego Sebastiana
NN, Męczeństwo św. Sebastiana, 1493-1494, olej, złoto na desce dębowej, 186 x 257, centralny panel ołtarza św. Sebastiana, Wallraft – Richartz Muzeum, Kolonia, Niemcy W poprzednim eseju uchyliliśmy się od pokazania obrazu, który zajął drugie miejsce w naszym mało poważnym konkursie, by zaprezentować go teraz i dać nam więcej czasu na obejrzenie go. Zobaczymy, […]