Sutek

Patrzą na nas z poważnymi twarzami, skupione, i chyba porozumiewawczo, jakby dzieliły z nami jakąś tajemnicę.

Nie wiemy, kto namalował obraz, ale przedsięwzięcie było bardzo poważne. Królowie Francji Franciszek I (to on zaprosił do Francji Leonardo da Vinci i kupił od niego Monę Lisę za równowartość dzisiejszych 9 mln USD), Henryk III (ten, co zwiał z Wawelu) i Henryk IV zapraszali włoskich i francuskich artystów, by obrazami, rzeźbami, meblami i bibelotami udekorowali rezydencję – pałac Fontainebleau. Ich trud i osiągnięcia nazwano Szkołą Fontainebleau. Przez XVI wiek pałac stał się centrum francuskiej sztuki, a dzisiaj możemy podziwiać jej wytwory, chociaż większość uległa zniszczeniu.

Kobiety w wannie są siostrami. Ta z lewej, z ciemnymi włosami to księżna Julienne-Hippolyte-Josephine de Villars, z prawej, z jasnymi włosami – Gabriella d’Estress, królewska metresa.

Gest księżnej trudno nazwać intymnym lub czułym, trudno uznać za pieszczotę. Trzyma siostrę za sutek, nie patrząc na nią, nie uśmiechając się. Trzyma go kciukiem i palcem wskazującym lewej dłoni, pozostałe palce odchylając, by nasza uwaga skoncentrowała się na jej geście.

Pani d’Estress wykonuje bardzo podobny gest, też palcami lewej dłoni trzyma złoty pierścionek z dużym szafirem. To nie jest przypadek. Jest kilka pomysłów tłumaczących zachowanie księżnej: jeden mówi o łączącym siostry związku lesbijskim. Dlatego obraz jest tak popularny w kręgach homoseksualnych. Inna teoria mówi, że w ten sposób księżna ujawniła, że jej siostra jest brzemienna. Ten znak miał być doskonale czytelny dla współczesnych.

Także czytelny jest gest Gabrielli d’Estress. Trzyma pierścień, który podarował jej, jako zaręczynowy, Henryk IV. To nie był zwykły pierścionek z szafirem. Ten klejnot król otrzymał w czasie ceremonii koronacji, jako pierścień inwestytury, a więc powierzenia Francji Henrykowi. Przekazanie go pani d’Estress w ceremonii zaręczyn ma więc swoją wymowę i wagę. Gabriella nie była zwykłą królewską metresą. Doradzała władcy, namówiła go, by ostatecznie porzucił protestantyzm i opowiedział się po stronie katolików. Pozwoliło mu to zjednoczyć Francję i włożyć koronę. To wtedy miał powiedzieć „Paryż jest wart mszy”. Król chciał się z nią ożenić, zwrócił się do papieża o unieważnienie swojego bezdzietnego małżeństwa. Gabriella d’Estress urodziła mu trójkę dzieci, zmarła przy czwartym porodzie, tuż przed planowanym ślubem. Dlatego powszechne było przekonanie, że została otruta. Przyszła królowa Francji nie była lubiana. Obciążano ją odpowiedzialnością za biedę, której prawdziwą przyczyną były wojny religijne, nie wybaczono jej życia w przepychu. Oskarżano ją też o zły wpływ na króla. Szlachta nie mogła się pogodzić, że przyszłym królem Francji będzie jej syn, którego król uznał oficjalnie. Pozostawało jednak faktem, że następca tronu byłby bękartem, gdyż został poczęty i urodził się, gdy Henryk IV i pani d’Estress byli w związkach małżeńskich.

Wróćmy do obrazu. Kobiety są nagie, a jednocześnie eleganckie. Mają perfekcyjne, zgodne z ówczesną modą fryzury, a w uszach okazałe perły w kształcie kropli. Perły są bliźniaczo podobne. Może są z tego samego kompletu, a może każda z pań ma własną parę identycznych klejnotów. Ciała kobiet są bez żadnej skazy, znamienia, równie doskonałe, jak perły.

Widzimy je, jakby były na scenie, a my oglądalibyśmy przedstawienie. Kobiety patrzą na nas, my patrzymy na nie. Za nimi kotara, która miała chronić przed zimnem, jak uniesiona kurtyna, odsłania wnętrze komnaty. W głębi widzimy kobietę z robótką ręczną, może przygotowuje wyprawkę dla dziecka. Obok kominek, nad nim obraz z roznegliżowaną postacią. Nagość w renesansie stała się dość powszechna. Malarze, uciekając się do mitologicznych tematów, pokazywali nagie boginie i nimfy, często właśnie w kąpieli.

Pani Gabriella d’Estress urodziła.